Objawy konfliktu serologicznego

Konflikt serologiczny może wystąpić w 4 na 1000 porodów i dotyczy, tzw. antygenu D, nieobecnego w ściankach krwinek czerwonych matki, a obecnego u dziecka – dziedziczonego po ojcu. Jakie są najczęstsze objawy konfliktu serologicznego?

Sama niezgodność serologiczna obojga rodziców niekoniecznie musi doprowadzić do konfliktu serologicznego. Kiedy kobieta nie ma antygenu D, czyli krew RH-, a jej partner krew RH+, nie musi dojść do konfliktu serologicznego. Jednak czy do niego dojdzie, zależne jest od tego, po którym z rodziców dziecko odziedziczy czynnik RH.

Czynnik RH+ występuje u większości populacji – 85%. Zatem szansa, że przyszła matka ma RH- jest nieduża, a jeszcze mniejsze jest prawdopodobieństwo konfliktu serologicznego w przypadku wystąpienia konfliktu czynnika Rh u matki (RH-) i płodu (RH+). Szacuje się, że konflikt serologiczny stwierdza się obecnie w mniej niż 0,5% przypadków, a medycyna zawdzięcza to dokładnej diagnostyce prenatalnej i w razie konieczności wdrożeniu odpowiednich działań. Trzeba pamiętać, że sam brak czynnika RH+ nie jest jednoznaczny z tym, że w ciąży może dojść do konfliktu serologicznego. W sytuacji, gdy partner również ma krew RH- taki konflikt nie wystąpi, gdyż dziecko również będzie miało krew Rh- po jednym z rodziców.

Konflikt serologiczny – objawy

Objawy konfliktu serologicznego zwykle nie pojawiają się w pierwszej ciąży, w przypadku niezgodności czynnika Rh u matki i u dziecka. Dzieje się tak dlatego, że krew dziecka przenika przez łożysko dopiero w trakcie porodu. Sytuacja, w której krew matki może mieć kontakt z krwią dziecka wcześniej, może mieć miejsce w przypadku:

• odklejenia się łożyska,
• ciąży pozamacicznej,
• krwotokach,
• zabiegach wewnątrz macicznych,
• inwazyjnych badaniach prenatalnych.

Przeniknięcie 0,2 ml krwi płodu, które jest potrzebne by organizm matki zaczął wytwarzać przeciwciała przeciwko antygenowi D, może wystąpić w czasie cesarskiego cięcia lub porodu zabiegowego. W sytuacji, gdy matka znajduje się w grupie 15% populacji bez czynnika RH, określa się w badaniach poziom przeciwciał atakujących czerwone krwinki płodu, tzw. odczyn Coombsa. Kobieta od tego momentu jest stale monitorowana i w trakcie USG, jeśli stwierdzono obecność przeciwciał, lekarz sprawdza jak wpływa to na rozwój płodu.

Profilaktyka i leczenie konfliktu serologicznego

Ponieważ w II i III trymestrze ciąży może wystąpić przenikanie przeciwciał przez łożysko, zaleca się podawanie wtedy ciężarnym z krwią RH- immunoglobulinę anty D, jeśli nie wystąpił jeszcze konflikt serologiczny. W przypadku, gdy doszło już do wytworzenia przeciwciał, ciąża jest monitorowana, a w razie konieczności przeprowadzane jest cesarskie cięcie.

Ciąża, w której stwierdzono konflikt serologiczny musi być rozwiązana do 37-38 tygodnia. Zwlekanie może doprowadzić do niedotlenienia i śmierci płodu.

Początkowym objawem konfliktu serologicznego jest niedokrwistość płodu. Jeśli konflikt następuje w momencie, gdy nie podano immunoglobuliny anty D, nie można jej już podać. Wtedy stosuje się transfuzję krwi u nienarodzonego jeszcze dziecka, jeśli nie można jeszcze rozwiązać ciąży. W rezultacie dziecko może urodzić się całkowicie zdrowe. Do 72 godzin po porodzie u matek, u których stwierdzono, RH-, a u ich nowo narodzonych dzieci RH+, podaje się immunoglobulinę anty D. Pozwala to mieć większą pewność, że w przypadku kolejnej ciąży i niezgodności, organizm matki nie będzie wytwarzał przeciwciał, jeśli wcześniej nie doszło do konfliktu serologicznego.